«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 10 желтоқсандағы Кодексінің (Салық кодексі) 26-бабының 1-тармағына сәйкес салық төлеушінің Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес мемлекет алдында туындайтын міндеттемесі салық міндеттемесі деп танылады, оған орай салық төлеуші салық органында тіркелу есебіне тұруға, салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындауға, салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді, сондай-ақ олар бойынша аванстық және ағымдағы төлемдерді есептеуге және төлеуге, салықтық нысандарды жасауға, салық тіркелімдерін қоспағанда, салықтық нысандарды салық органына белгіленген мерзімде табыс етуге міндетті.

Осы ережеге сүйене отырып, салықты, оның ішінде әлеуметтік салықты төлеу салық төлеушінің салық міндеттемесі болып табылады.

2008 жылғы 10 желтоқсандағы Салық кодексінің 358-бабының 2-тармағына сәйкес дара кәсiпкерлер, жекеше нотариустар, жеке сот орындаушылары, адвокаттар, кәсіби медиаторлар өзi үшiн – республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және төленетін күні қолданыста болған айлық есептiк көрсеткiштің 2 еселенген мөлшерінде және әрбiр қызметкер үшiн айлық есептiк көрсеткiштің бiр еселенген мөлшерiнде әлеуметтiк салықты есептейді.

Бұл ретте, Салық кодексінің 358-бабының 2-тармағында осы тармақтың ережелері қолданылмайтын салық төлеушілердің тізімі көрсетіледі.

Осыған байланысты, аталған тізімге кірмейтін және 01.01.2018ж. дейін салық кезеңдерінде әлеуметтік салықты төлемеген салық төлеушілер салық міндеттемелерін орындамады.

2017 жылғы 25 желтоқсандағы Салық кодексінің қабылдануына байланысты есепті салық кезеңінде кіріс алмаған тұлғалар әлеуметтік салықты есептемейді (Салық кодексінің 485-бабы 2-тармағы).

«Заң актілері туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі - Заң туралы Заң) 24-бабының 4-тармағына сәйкес заңнамалық акт құқықтық реттеудің негізгі принциптерін, оның қолданылатын негізгі ұғымдарын белгілей алады. мәтін нормативтік құқықтық актілердің күшіне енгеннен кейін басқа нормативтік құқықтық актілерді қолдану тәртібі мен шарты.

Заң актісінің өтпелі ережелерінде қарым-қатынастарды реттейтін рәсім бұрын қолданысқа енгізілді, бұл заңның жаңа нормаларына көшудің мерзімдері мен жолдарын көрсетеді.

Сонымен бірге, «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексін (Салық кодексі) енгізу туралы» Қазақстан Республикасының 2017 жылғы 25 желтоқсандағы Заңында« Салық кодексі туралы »Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 25 желтоқсандағы Заңына сәйкес әлеуметтік салықты есептеу туралы ережені енгізу туралы өтпелі ережелер жоқ. Салық кодексінің 485-бабы 2-тармағына салық есептілігінде салық кезеңінде кіріс алмаған тұлғалар жатады.

Бұдан басқа, 10.12.2008 жылғы Салық кодексінің 54-бабымен салық мiндеттемесiн тоқтату үшiн негiздеме бар, бұл мәселе қолданылмайтындығына назар аударамыз (Салық кодексiнiң 2017 жылғы 25 желтоқсандағы ұқсас баптары).

Бұдан басқа, салық заңнамасы салық салу принциптеріне негізделген, оның біреуі әділеттілік қағидаты болып табылады, оған сәйкес әлеуметтік салықты төлеуден босатуды қамтуы мүмкін болатын жеке сипаттағы салықтық жеңілдіктерді беру, 01.01.2011ж. дейін туындаған төлемақыны төлеу міндеттемесіне тыйым салынады.

Яғни, жеке кәсіпкерлерге және жеке практикамен айналысатын тұлғаларға 01.01.2018ж. дейін туындаған құқықтық қатынастар бойынша әлеуметтік салық төлеуден босату туралы оларды салық міндеттемелерін адал орындаған тұлғалармен теңсіздікке ұшыратады.

Осылайша, Салық кодексінің 485-бабы 2-тармағының әсері 01.01.2018ж. бастап туындаған қатынастарға қолданылады.