2016 ж. 12 тамызында Қарасай ауданы бойынша Мемлекеттік кірістер басқармасының басшысы Рахымжан Ділдаевтің Қарасай  аудандық «ЗАМАН  ЖАРШЫСЫ»газетіне берген сухбаты

Кірісімізмолайса, бар  ісімізілгерілейді

Елбасыныңтапсырмасыбойынша, 2014 жылыкөптегенминистрліктербіріктіріліп, қайтақұрылымдалғаныбелгілі. СолардыңқатарындаСалықкомитеті де бар. БүгіндебұлқұзырлыорынМемлекеттіккірісбасқармасыдегенатауғаие. Екіжылданберіжаңақарқынменіскекірісіп, ел экономикасынкөтеругеөзіншеүлесқосыпжатқансаланыңқазіргітыныс-тіршілігі мен жұмысқарқыны да арта түскен. Жылданжылғасалықтықәкімшілендірумеханизміжетілдіріліп, халықтыңуақыты мен шығынынүнемдейотырып, салықоргандарынаесептердітапсырудыжеңілдететінжаңаақпараттытехнологияларенгізіліпкеледі.

- Рахымжан Мырзаханұлы, алдымен өзіңізді және ұжымыңызды төл мерекелеріңізбен шын жүректен құттықтауға рұқсат етіңіз. Қазіргі Мемлекеттік кіріс басқармасының жұмыс барысы қалай? Салық комитеті кезіндегі көрсетілген қызметтерден айырмашылық бар ма?

-  Рахмет. Баршаға мәлім, Қазақстан Республикасы Президентінің 2014 жылғы 14 тамыздағы №933 Жарлығына сәйкес, еліміздің министрлер кабинетінде бірқатар өзгерістер болды. Соған сәйкес, Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Салық,  Кеден комитеті мен Қаржы полициясы агенттігі  біріктіріліп,  Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитеті болып қайта құрылымдалды. Осы министрлік аясында облыстарда кіріс департаменттері, аудандарда басқармалары жаңадан құрылды. Бұл ретте ең алдымен, кеден, салық органдары  мен  қаржы полициясының  мемлекеттік кірістер департаментіне біріктірілуінің  тиімділігі өте жоғары екендігін айта кеткім келеді. Оның ішінде салық төлеу бойынша әкімшілік бизнес-процестерін оңтайландыру, көлеңкелі экономиканы төмендету және бюджет түсімдерін арттыру сияқты тұстарды атап өтуге болады. Яғни, қазір Қазақстан Республикасының кедендік аумағынан өткен  экспорт тауарлар туралы хабарлама кеденнен өткен күні келеді, ал, экономикалық заң бұзушылақтарға  байланысты іс болған күндері онымен арнаулы экономикалық қылмысқа қарсы күрес қызметі айналысады, бұл біздің  бақылау жүргізуімізге қолайлы жағдай туғызады. Сондай-ақ,  Үкіметіміз тарапынан салық төлеушілер үшін көптеген ыңғайлы  жағдайлар жасалуда, соның бірі,  Қазақстан Республикасы  Қаржы министрлігінің 2014 жылғы 19 желтоқсандағы № 577 бюджеттік сыныптамалар бойынша өзгерістер енгізуі, нәтижесінде  бюджеттік кодтар саны 208-ден 89-ға дейін қысқартылып, салық төлеушілердің салық төлеуін, қайтарыммен басқа кодтарға есепке алу жұмыстары жеңілдетіліп, салықтардың өз мақсатты төлем бойынша, тура жөнелтілуіне жол ашып берді. Жалпы алғанда, Мемлекеттік кірістер басқармасының  басты мақсаты, бюджетті толтырумен қоса жаңа түсім көздерін табу ғой. Сол бойынша бүгінде тынбай еңбек етудеміз.

- Ал, басқарманың ішкі құрылымында, бөлімдер мен онда жұмыс істейтін қызметкерлерге қатысты өзгерістер болды ма?

- Әрине. Бүгінде санға емес, сапаға көп көңіл бөліне түсті деуге болады. Қазіргі таңдағы көрсетілетін 53 мемлекеттік қызмет түрлерінің   17 түрі кірістер басқармасына тиесілі. Соның ішінде 2 қызмет түрі қағаз жүзінде қалған 15-і баламалы түрде электрондық, мемлекеттік корпорациялар арқылы және үкіметтік электрондық портал арқылы көрсетілуде. Сондай-ақ, салық төлеушілердің 80 пайыздан артығы салықтық ақпараттарын электронды түрде өткізуге қол жеткізді. Саламыздағы реформаға сәйкес, 12 бөлімшенің саны 9-ға дейін қысқартылып, бүгінгі күні жалпы 64 қызметкеріміз бар. Олардың 8-і  «Қазақстан Республикасының Салық қызметінің үздігі» төсбелгісімен марапатталған. Барлық жұмыс барысы камералдық бақылау арқылы қадағаланып отырады.  Бейнежазбалар жиі қаралып, жіберілген кемшіліктер болса ілезде түзетіліп, халыққа айқын да сапалы қызмет көрсетілуін басты назарда ұстаймыз. Жалпы, басқармада Елбасы ұсынған «Ұлт жоспары – 100 нақты қадам» 5 институционалдық реформасын жүзеге асыру  жөніндегі 5 қадамы басшылыққа алынып, жұмыстар атқарылуда. Салық төлеушілермен арақатынасымызды жақындату мақсатында жанды байланыс орнатылып,  кірістер басқармасында  тұрақты түрде қоңырауларды қабылдауға арналған  8 (72 771) 2 24 99 сенім телефоны  орнатылды.

- Қазіргі таңдағы ауданымыз бойынша салықтың түсімі жайында не айтар едіңіз?

- Өздеріңіз білесіздер,  Алматы қаласының шекарасы жер көлемінің өсуіне байланысты Қарасай ауданы аумағынан салық төлеушілердің айтарлықтай бөлігі мегаполиске өтті. 5 ауылдық округтің ауысуы салық түсімдерінің азаюына алып келді. Ендігі біздің мақсатымыз қосымша резервтер арқылы  салық түсімін арттыру болды. Бұл ретте көптеген тексеру, реттеу жұмыстары жасалды. Сөзіміз дәлелді болуы үшін, атқарылған жұмыстарымыз бойынша деректер келтіре кетсем артық болмас деп ойлаймын. 2015 жылдың мемлекеттік  бюджеттік жоспары  107, 1 пайызбен орындалды, болжамы 20 265, 6 млн. теңге болса, түскені 21 704,1  млн.теңге, артық  түсім 1 148, 5 млн.теңгені құрады. Ал, 2016 жылдың бірінші жарты  жылдығының  жоспары 113,3  пайызбен орындалды, болжамы 10 596, 5 млн. теңге, түскені 12 010, 0   млн.теңгеге тең болып,  артық түсім 1414, 0 мың теңгені құрады. Яғни, өткен жылдың осы мерзімімен салыстырғанда, бюджеттің  орындалуы 120.9  пайызға немесе 2 075, 5  млн.теңгеге  артық түсті. Соның ішінде: республикалық бюджет  болжамы 4 081,5 млн. теңге, түсім -  5 527,5 млн. теңге, орындалуы 135,4 пайыз, өткен жылдың осы мерзімімен салыстырғанда,  өсу қарқыны 151,6  пайыз  немесе 1 880, 5 млн. теңгеге  артық түсімді қамтамасыз еттік. Жергілікті бюджет  болжамы  6515 млн. теңге, орындалуы 100 пайыз. Өткен жылдың осы кезеңімен  салыстырғанда түскені 195, 0 млн. теңгеге артық немесе 103, 5 пайызды құрады. Өздеріңізге белгілі, мемлекеттік кірістер басқармасының жұмысы мемлекет бюджетіне түсетін түсім қарқынымен бағаланады. 2015-2016 жылдары хронометраждық зерттеулер нәтижесінде салық төлеушілердің айналымы орташа есеппен 6,1 есеге жоғарылатылып, жалпы салық түсімі 60, 3 млн. теңгені құрап, 88 салық төлеушіге 2300, 0 мың теңгенің  айыппұл салынып, өндіріп алынды. Сондай-ақ,  басқармамыздағы қызметкерлер имиджіне үлкен назар аударылып,  салық заңнамасын түсіндіру жұмысын жүргізу  жақсы жолға қойылуы нәтижесінде 58 салық төлеуші жеке кәсіпкер ретінде тіркелсе, мүліктік табыс салығы бойынша әкімшілендіру жұмыстарын жүргізу барысында 100 салық төлеушіден  82, 1 млн. теңге көлемінде салық өндірілді.

- Елбасының тапсырмасына сәйкес, елімізде кәсіпкерліктің қандай түріне болсын тексеріс жүргізуге мораторий жарияланғаны белгілі. Алайда, бұл қамқорлықты кәсіпкерлердің бәрі бірдей дұрыс қабылдап, орынды пайдалана алды ма? Осы істің күнгейі мен көлеңкесі жайлы не айтар едіңіз?

– Иә, Қазақстан Республикасы Президентінің 2014 жылдың 27 ақпанындағы №757 Жарлығына сәйкес, кәсіпкерліктің кіші және орта бизнес субъектілерін тексеруге 2014 жылдың 2 сәуірінен бастап 2015 жылдың 1 қаңтары аралығына мораторий жарияланған болатын. Дегенмен, осы кезеңде кәсіпкерлік қызметін тоқтатқан, тапсырылған салық есептемелерінде табыстарын азайтып көрсеткен, есептемелерді нөлдік көрсеткіштермен тапсырған, жұмыс берушілер тарапынан жалдамалы қызметкерлердің нақты табыстарын жасырған, бақылау-касса машинасының пайдалану тәртібін бұзған, жалдамалы қызметкерлердің санын азайтып көрсеткен фактілер орын алып, осының бәрі салықты төлемей бюджетке салық түсімдерінің азаюы кірістер басқармасының камералдық бақылау жүргізу нәтижелерінде анықталып отырғанын жасыра алмаймыз. 2015-2016 жылдары заңды мекенжайының өзгеруіне байланысты Қарасай ауданы бойынша мемлекеттік кірістер басқармасына 356 заңды тұлға қайта тіркеуге тұрды. 2015 жылдың 30 маусымында Алматы облысының Әділет департаменті Алматы облысы бойынша мемлекеттік кірістер департаментімен жалған кәсіпорындар  мен «көшетін» салық төлеушілердің салық міндеттемелерін орындаудан жалтару фактілерінің алдын алу мен анықтау бағытында өзара іс-қимыл меморандумы  негізінде, жалған кәсіпкерлікпен айналысатын 70 мекемеге салық төлеуші ретінде  ауданымызға қайта тіркелмей тұрып,  салықтан  жалтарылу мақсатында ауданнан ауданға көшіп қонуына бөгет қойдық. Көшіп келген мекемелердін барлығы бірдей сенімсіз емес, олай дейтін себебіміз, бұл мекемелер қайта тіркеуден откеннен кейін салықтық әкімшілендіру барысында жалпы сомасы 1 800 000,0 мың теңге көлемінде салық және басқа да міндетті төлемдерді бюджетке төледі.

- Жалпы, біздің ауданымызда жақсы бизнестік климат бар деп айта аламыз ба?

-  Ол климатты қалыптастыру үшін біз не істеуіміз керек? Үгіт-насихат жүргізіп, мемлекеттік қызмет көрсету сапасының жақсы екенін, жоғары екенін іспен дәлделдеп, барлық талапқа сай болуымыз керек. Осы тұрғыда да көп жұмыстарды қолға алып жатырмыз. Ауданның  салықтық түсімділігін ұлғайту мақсатында және салық негізін кеңейту үшін ірі компаниялармен қоса үдемелі дамып келе жатқан шағын кәсіпорындарын ауданымызға тарту  жұмыстарымыздың нәтижесінде үстіміздегі жылы толықтай 8 мекеме ауысып келді. Ал, осы мекемелердегі жұмыс орынының саны - 3033. Демек, ауданымызға осынша көлемде жұмыс орындарының  ашылуына мүмкіншіліктер алдық деген сөз.

- Соңғы жылдары халыққа оңтайлы мүмкіндік беріп отырған мүлікті жария ету науқанының да аудан бюджетінің толығуына өзіндік үлесі бар болар?

- Әрине, бар. Мүлікті  және  қаржыны заңдастыру ресімдерін оңайлату  бағытында 2016  жылдың бірінші жартысында  1660 мүліктің  жариялануына  қол жеткізіліп,  Қарасай ауданы облысымыз бойынша 1-орынды иемденді. Соныменбірге, осы сәттіпайдаланаотырып, мынажайтты да айтакетсемдеймін. «ҚазақстанРеспубликасыныңазаматтарына, оралмандарғажәнеҚазақстанРеспубликасындатұруғаыхтияр  хаты бар адамдарғаолардыңмүліктіжарияетуінебайланыстырақымшылықжасаутуралы» Заңынасәйкес, аталғаннауқан 2016 жылдың 31 желтоқсанынадейінұзартылғандығынтағыбірмәртеескесалғымкеледі. Декларанттарсалықтыбақылаубойыншашешімқабылдауүшінтәуекелсанаттарынабөлінетінболады. Жариялаудыбіріншіреттапсырғанжекетұлғаларүшжылмерзімдеқайтатексерістенөтпейді. Негізі, аудантұрғыныныңбойындаөзеліне, тұратынортасына, қоғамғадегенсыйластығы, сүйіспеншілігіболуыкерекекеніанық. Біртұлғаболса да ортақзаңғақұрметпенқарап, жылжымайтыннемесежылжитынмүлкін, кәсібінболсынзаңдастырып, тиістісалықтыуақытылытөлепотырса, осыныңөзі де мемлекетіміздіңэкономикасынілгерілетугеқосқантеңізгетүскентамшыдайболса да үлесболмақ. Сондықтан, аудантұрғындарынәлі де бар уақыттықалтжібермей, берілгенмүмкіндіктенқалысқалмауғашақырамын.

- РахымжанМырзаханұлы, сөзсоңындасалықтөлеушілерге, аудантұрғындарынамерекегебайланыстыайтартілегіңіз?

- Әржылсайынкәсібимерекеніқарсыалу, біржағынан, жылбойғыатқарғанісіміздітағы да саралап, қолжеткізгеннәтижемізгебаға беру депойлаймын. Солсебептен, осы сала қызметкерлерінежәнежалпықарасайлықтарғаалда да абыройлыжәнетабыстыеңбектеріжанаберсін, отбастарыаман, дендерісауболып, егеменелімізөсіп-өркендейберсіндегімкеледі. Баршамыз, ҰлтКөшбасшысыұсынған, дамудыңдаңғылжолынабастайтын «100 нақтықадамды» басшылыққа ала отырып, Мәңгілік Ел болу идеясынмақсатетіп, бірлігіміздібекемдеп, алғаілгерілейберейік!