Парақорлық

Парақорлық-сыбайлас жемқорлық қылмысының аса қауіпті түрі. Оның қауіптілігі оның басқа да пайдакүнемдік қылмыстармен жиі араласатындығына байланысты.

Мемлекеттік аппараттың қалыпты қызметіне қол сұғу, парақорлық сонымен қатар олардың беделіне нұқсан келтіреді, билік пен басқару органдарына нұқсан келтіреді, заңдылық қағидаттарын бұрмалайды, әділеттілік қағидатын бұзуға әкеледі, азаматтардың конституциялық құқықтары мен мүдделеріне нұқсан келтіреді, елдегі әлеуметтік-экономикалық, саяси реформаларды жүргізуге кедергі келтіреді.

Парақорлық-сыбайлас жемқорлықтың бір түрі. ҚР жаңа Қылмыстық Кодексі бойынша парақорлық үшін жауапкершілік қылмыстық заңның арнайы нормаларымен қарастырылған. "Парақорлық" ұғымымен қылмыстың үш дербес құрамы қамтылады: пара алу (ҚК 366-бабы), Пара беру (ҚК 367-бабы) және парақорлыққа делдал болу (ҚР ҚК 368-бабы).

Іс-әрекеттің алу тәсілін, сипатын және қоғамдық қауіптілігін ескерместен пара алу үшін жауапкершілік тек бір бапта, ҚК-нің 366-бабында ғана көзделген. Бұл құрамның мәні мемлекеттік аппараттың кінәлі адамының пара берушінің мүддесі үшін қызмет бойынша белгілі бір әрекеттерді орындағаны (немесе орындамағаны) үшін заңсыз сыйақы алуы болып табылады.

Парақорлықпен күресте қылмыстық-құқықтық нормаларды жетілдіру, оларды қолданудың тиімділігін арттыру маңызды рөл атқарады. Біз Қазақстан Республикасында пара алғаны үшін қылмыстық жауапкершілік проблемаларына жүргізілген теориялық зерттеу нәтижелері бойынша пара беру уақыты бойынша, пара үшін жүзеге асырылатын іс - әрекеттердің сипаты бойынша пара алу мынадай түрлерге бөлінетіні анықталды: пара - сыйақы; пара-параға сатып алу; лауазым бергені үшін пара алу; параны қорқытып алу.